Istanbul voorbij

Voor de Turken zijn de Dardanellen van historisch belang. De Slag in de Eerste Wereldoorlog en het optreden van Ataturk worden levendig in de herinnering gehouden door vele monumenten en gedenkplaatsen. Wij ankeren in de Dardanellen in een baaitje juist onder de Turkse gedenkplaats met een symbolische poort naar de toekomst. In deze omgeving hebben vele duizenden jonge mensen het leven gelaten en hebben de Turken onder leiding van Ataturk de Grieken, Engelsen, Nieuw-Zeelanders en Australiërs (de laatste twee deden voor de eerste keer mee in een internationale actie) een gevoelige nederlaag bezorgd. Daarna heeft Ataturk het land in een vooruitgang gebracht met stemrecht voor vrouwen (eerder dan in West-Europa) en onderwijs voor iedereen. Vooral de ouderen hebben grote eerbied voor hem.
De tegenstroom in de Dardanellen zorgt voor een langzame tocht naar Canakkale, onze eerste Turkse haven. Tijdens de winter hadden de cruiser-rotten ons al gewaarschuwd voor de uitgebreide inklaarprocedure. De havenmeester zag het simpeler en liet de functionarissen langs het kantoor komen om papieren af te geven, stempels te zetten, zegeltjes te plakken en onze euro’s in ontvangst te nemen. Aan de manier van optreden te beoordelen zijn het allen erg belangrijke mensen. Na een enkele ochtend kan de gele douanevlag (gehesen om aan te geven dat we willen inklaren) naar beneden en mogen we de wal op. Dichtbij deze stad ligt de plaats Troje met de rijke geschiedenis en de vele lagen stenen van wat eens bebouwing van vele generaties was. Aan de hand van deze geschiedenis heeft Warnar Bros een film gemaakt over de Trojaanse oorlog (Troy met Brad Pitt) . Als dank voor de hulp van de inwoners van de stad, heeft de filmmaker een enorm houten paard geschonken. Het staat op de boulevard van Canakkale.
We varen na twee dagen verder stroomopwaarts de Dardanellen op. De stroom is soms zo sterk dat we met 2,5 knopen over de grond weinig in de melk te brokkelen hebben bij het manoeuvreren. We laten ieder schip voor gaan. Zodra we de Zee van Marmara bereikt hebben gaan we rechtsaf in oostelijke richting naar de vissersplaats Kemer. Daar begroet een groep vissers ons en legt Que Sera langs hun trawler. Snel gaan ze weer door met het boeten van de vele meters netten die in hoge stapels op dek en op de wal liggen. De volgende ochtend besluiten we, ondanks de ongunstige weervoorspellingen, toch Kemer te verlaten en naar het eiland Marmara te varen. In de haven van Marmara meren we voor de eerste keer af met het anker i.p.v. mooringlijnen. Dus anker laten vallen en achteruit het hek tegen de kant aan leggen. We zijn te bescheiden en leggen het anker niet ver genoeg van de kant. De havenmeester tracht ons druk gesticulerend duidelijk te maken dat we het anker ongeveer aan de andere kant van de haven moeten laten vallen. Dat hij dat bedoelde werd pas duidelijk toen we hem aan boord meenamen voor een volgende poging. Op zijn aanwijzing werd 40 meter ketting gestoken en wilde Que Sera nu eens een keer niet met het achtersteven in de inmiddels harde wind. Zachtjes gleed ze tegen de kade en lag als een huis. De havenmeester werd door ons overladen met bedankjes voor de goede les. Het eiland van Marmara bestaat geheel uit marmer en is door de eeuwen heen van belang geweest voor de Grieken, Turken en andere belangstellenden. De kwaliteit is uitzonderlijk hoog door geen aders of andere vervuilingen te dragen. Daar zijn heel wat beelden van Griekse goden van gemaakt. Toen de Grieken hals over kop moesten vertrekken hebben ze een aantal (half-)beelden achter moeten laten. Ze zijn verzameld in het marmermuseum van het eiland in de plaats Saraylar. Het bezoeken van Saraylar gaat via een hobbelige busreis met prachtige gezichten op kleine plaatsen en havens. De chauffeur gaf ons een uur om het dorp te bekijken en ging daarna terug. Voor ons veel te kort en we besloten de bus van 4 uur later te nemen. Een museum raffel je niet af en bovendien wilde Aleid nog iets van marmer aan haar armband. Saraylar is marmer. De haven in ontwikkeling staat vol met beelden van internationale beeldhouwers, de huizen zijn waar mogelijk van marmer, de tuinmuurtjes zijn van marmer en de wegen worden gerepareerd met gemalen marmer. Het museum is een veldje van 50 bij 50 (meter, dat dan weer wel) met brokken bewerkt en geërodeerd marmer. De glimlach van de buschauffeur liet ons weten dat hij al heel lang op de bus zit, toen we een uur later weer instapten. Bewerkt marmer zijn we niet in een winkeltje tegengekomen. Misschien zullen er ooit toeristen komen. Na twee nachten in Marmara halen we het anker op en varen naar de havenplaats Cakilköy, die volgens de Navtex net twee nieuwe breakwaters heeft gekregen. Een ieder die ooit daar wil overnachten, raden we sterk aan een paar mijl verder de baai in te varen. Een vieze plaats met niet leuke mensen.
We ontmeren bij dageraad. Het is inmiddels 15 juni en 18 juni hebben we een afspraak met Daan en Sofie in Istanbul. We zijn twee dagtrips van Istanbul verwijderd, dus zeilen we rustig naar Esenköy. Onderweg passeren we een eiland dat dienst doet als de Turkse Alcatraz. Even de kaart niet goed gelezen: er stond niet “restricted area”, maar “prohibited area” en zo denkt de politie er ook over. We worden onder escorte uit de zone gestuurd, maar met een paar knopen onder zeil gaat dat langzaam. Na een half uur krijgen we opdracht onze ID-kaarten af te geven. Gegevens worden genoteerd en dan verdwijnt het rubberbootje en kunnen wij terug naar de oude koers. In Esenköy liggen we weer eens aan een kade en dat betekent gemakkelijk de fietsen van boord. We fietsen door het plaatsje en de omgeving in de verwachting een Carrefour aan te treffen. Misschien dat de behulpzame havenmeester zich in de afstand vergist heeft. Uiteindelijk kopen we de proviand in een kleinere supermarkt. Het kan door de veerboten komen, die het kontakt mogelijk maken met andere gemeenschappen, maar deze kleine plaats laat meer gezichten zien dan de even grote havenplaatsen die we bezocht hebben. We eten voor de eerste keer Dönner en kijken naar de levendigheid op de breakwater, waar mannen luidruchtig vissen en vrouwen samen een wandeling maken. Het is kort varen naar de baai Cam Limani van Heybeliada, één van de Princes Islands onder de rook van Istanbul. De eilanden zijn het toevluchtsoord van welgestelde Turken die hun weekend- en zomerhuizen hier bezitten. In de baai zijn we getuige van een trouwfeest aan de wal, waar het bruidspaar en de gasten per boot naar toe worden gebracht. We toeteren vrolijk mee als ze langs varen. Omdat we nog een dag blijven liggen roeit Aleid ons naar de wal. De buitenboordmotor weigert koelwater op te pompen en blijft aan boord. Tijdens het wandelen krijgen we uitzicht op een andere baai waar onze blik getrokken wordt door aan aantal roeiboten die kris kras door de baai schieten . Aleid had maar wat graag een uurtje de skiff willen bezetten. Als troost mag ze de dinghy terugroeien. Het weerbericht voor 18 juni is zo slecht dat we die dag om 05.30 uur anker op gaan en naar Istanbul varen. Daar bellen we om 07.00 uur het havenkantoor wakker en brengt een slaperige marinero ons naar een ligplaats in de Kalamis Marina. Que Sera ligt vast voordat de wind doorzet. ’s Avonds gaan we Daan en Sofie ophalen van het Sabine Gökchen (de eerste vrouwelijke Turkse piloot) vliegveld. Hun reis is goed verlopen en met de snelle Shuttle-bus zijn we via Kadiköy met etenstijd weer in de haven. Het zijn gezellige dagen met Daan en Sofie in de oude stad van Istanbul. Voor de reislustige lezer een sterke aanrader. De Grand Bazar is een bijzondere belevenis door de niet aflatende aaneenschakeling van winkeltjes, waar alles te koop is. We bezoeken de Hagia Sofia en de Blauwe Moskee als uiting van culturele en historische belangstelling. Voor het bezoeken van de moskee moeten blote hoofden, schouders en benen bedekt worden. Het levert een bonte stoet van blauwrokken en hoofddoeken op. Via internet heeft Daan een dealeradres van de buitenboordmotor opgespoord en met de taxi gaan we de onderdelen halen. De taxichauffeur is niet te beroerd de weg te vragen als de aanwijzing van de vorige adviseur een dood spoor blijkt. Iedereen weet het antwoord op de gestelde vraag. Toch weet de chauffeur de werkplaats te vinden en we bestellen de onderdelen die een paar dagen later zullen worden afgeleverd in de Marina. Dat gaat dus goed komen.
We hebben veel gezien van het oude Istanbul en wilden nog graag het moderne Istanbul zien. We bezoeken het museum van de moderne kunst “Istanbul Modern”, een prachtig licht complex met een overzicht van Turkse moderne kunst, erg de moeite waard! En het terras van het restaurant geeft het mooiste uitzicht over de Bosporus. Het centrum van de moderne stad is het Taksimplein en gezien we weinig meer gehoord hebben over onlusten gaan we per ferry naar Karaköy en vandaar te voet erg bergopwaarts naar het Taksimplein. De politiebussen staan aan de zijkant opgesteld en er zijn veel mensen, maar geen demonstranten, op de been. Net als op de Dam ook hier Aleid’s favoriete duiven in grote getale aanwezig op de grond en daarboven. Op de weg terug lopen we de brede wandel- en winkelstraat naar beneden. Inderdaad modern met rechte puien en grote ruiten, echter zonder karakter of sfeer. Halverwege nemen we een taxi naar de ferry. Dezelfde dag vertrokken Daan en Sofie weer. Nu bleek de demonstratie zich verplaatst te hebben naar Kadiköy, de plaats van vertrek van de bus naar het vliegveld. De politie had het busstation en omgeving geheel afgezet en er was geen enkele bus te bekennen. Al snel besloten we het verlies te nemen en nadat we afscheid hadden genomen bij de marina, vertrokken Daan en Sofie per taxi naar het vliegveld. Later die avond hoorden we dat ze goed thuis waren gekomen.
De volgende dag zouden (eindelijk) de onderdelen van de bb-motor bezorgd worden en maakten wij ons ook op voor vertrek. Weer liet de man het afweten en wilde nu dat we het de volgende dag kwamen halen. Dat was te gortig en via zijn Engelssprekende dochter lieten we hem weten dat er zoiets als een afspraak bestaat. Uiteindelijk is het de volgende dag bezorgd en hebben we de marina verlaten om buiten de haven ten anker te gaan. Het gedeelte van de Bosporus rond Istanbul is een kriskras van schepen, met name veerboten met steeds gashendels vol open. Om die voor te zijn willen we vroeg door het eerste gedeelte van de Bosporus. De volgende vroege ochtend is het geluk aan onze kant. De veerboten liggen nog grotendeels stil en er gaat een groot transport van start waardoor het scheepvaartverkeer stil ligt. Snel gaat een passagiersschip nog langs het booreiland naar de terminal en een containerschip naar de loshaven. Que Sera wordt vrijgesteld van alle vaarverboden en vaart voor het gesleepte booreiland uit zonder zich druk te hoeven maken over tegenliggers. We kunnen rustig, zelfs diagonaal, oversteken naar de Europese kant. Genoeg tijd om de oevers en de bebouwing te bewonderen, verbazing te uiten over de stroomrafelingen en stroomgolven, waar de stuurautomaat nerveus van wordt en om uit te kijken naar de Zwarte Zee. Aleid componeert er een video mee. http://youtu.be/G-P3wZ5m5CQ
Aan het eind van de Bosporus ligt een vissershaven, Türkeli Feneri, waar we langszij een vissersboot mogen afmeren. De zeer luid sprekende (we denken dat hij slechthorend is) eigenaar heet ons welkom. De weersverwachtingen zijn ronduit slecht en door de reisverslagen van zeilers die ons voorgingen zijn we voorzichtiger geworden met de Zwarte Zee. Waarschijnlijk liggen we hier een paar dagen en kan mooi de bb-motor gerepareerd worden. Wat we ook doen de drie belangrijke bouten komen niet los. Kruipolie spuiten, laten rusten, bouten losdraaien, het enige resultaat is dat de bouten hun vorm beginnen te verliezen. Het zal aan Riks gezicht af te lezen zijn geweest want de buurman roept door de haven: “Problem?”. Als op die vraag bevestigend wordt geknikt staan binnen een paar minuten vier turken aan boord die de oplossing weten. Gelukkig spreekt één van hen wat Engels en kunnen we elkaar verstaan. Aleid heeft een stapje terug gedaan bij zoveel alfagedrag en de mannen gaan aan het werk. Met de nodige twijfels hebben we gezien hoe grote vissershanden kwetsbare onderdelen ter hand namen, maar het resultaat is wel dat het koelwater weer stroomt en we de dinghy weer met motor kunnen gebruiken. Weer vriendelijke en behulpzame Turken ontmoet.
De weersvoorspellingen geven aan dat we naar een volgende westelijke haven kunnen varen.
Black Sea here we come!!!!